Zdrowie

Unikanie, rozpoznawanie i leczenie zatruć u psów

Przypadki zgonów z powodu zatrucia nie należą u psów niestety do rzadkości. W przypadku zatrucia ważne jest, aby działać szybko. Gdy trucizna dostanie się do krwiobiegu, może być już za późno. Dlatego dobrze jest umieć szybko rozpoznać objawy zatrucia i wiedzieć, czym pies może się zatruć. A najlepiej jest w miarę możliwości zapobiegać zatruciom.

Definicja

Czym i jak mój pies może się zatruć? Co jest trujące dla mojego psa?

Istnieje niestety bardzo wiele przyczyn zatruć u psów i nawet produkty spożywcze, które dla ludzi są lekkostrawne, dla psów mogą być bardzo toksyczne.

Dlatego właściciele psów powinni zawczasu poznać możliwe substancje trujące znajdujące się np. w gospodarstwie domowym i w ogrodzie i w miarę możliwości trzymać je poza zasięgiem psa.

Istnieją następujące zagrożenia i przyczyny ostrych lub przewlekłych zatruć u psów, jednak lista ta z pewnością nie jest kompletna:

Na zewnątrz: ogród, parki, lasy, łąki i pola

• trutki na szczury i myszy
• granulat na ślimaki
• wióry rogowe
• pestycydy w ogrodzie (np. trutka na mrówki)
• herbicydy w ogrodzie (np. Round-Up!)
• nawozy (np. nawóz do trawników)
• ukąszenia węża
• grunty orne, łąki, pola uprawne i ich obrzeża: pestycydy i herbicydy
• rośliny trujące, trujące rośliny ogrodowe i doniczkowe, trujące rośliny leśne i polne
• Parki, w których można spotkać osoby zażywające narkotyki: psy mogą ulec zatruciu poprzez spożycie np. ludzkich odchodów, jeśli zawierają one narkotyki (np. również marihuanę) po ich intensywnym spożyciu. Potencjalnym źródłem zagrożenia dla psów mogą być również kryjówki narkotyków we wspomnianych parkach.
• Celowo rozkładane pułapki, które mają zaszkodzić psu:
  
  • trutki
  • wabiki z gwoździami, igłami, tłuczonym szkłem

W mieszkaniu i domu

• płyn przeciw zamarzaniu
• lekarstwa
• nikotyna: papierowy
• alkohol
• narkotyki
• trujące rośliny pokojowe
• trujące produkty spożywcze, szczególnie czekolada jest trująca dla psów
• środki czystości
• zabawki dla psów wykonane z niebezpiecznych materiałów, np. z rakotwórczymi substancjami zmiękczającymi
• ksylitol (cukier brzozowy) w artykułach spożywczych, pastach do zębów, gumie do żucia i globulkach

Różne toksyny wywołują zróżnicowane objawy i wymagają odmiennych terapii. Wyróżniamy na przykład toksyny (trucizny), które atakują:

• serce i układ krążenia
• krew i naczynia krwionośne
• układ nerwowy
• wątrobę
• układ odpornościowy

Objawy

Jak wyglądają objawy zatrucia u psów? Jak rozpoznać zatrucie u psa?

Objawy zatrucia mogą być bardzo różne w zależności od trucizny i jej dawki, czasu, jaki upłynął od spożycia trucizny i ogólnego stanu psa.

Kiedy pojawiają się pierwsze objawy zatrucia u psów?

Niestety, nie można udzielić ogólnej odpowiedzi na pytanie, kiedy pojawiają się pierwsze objawy zatrucia u psa. Wystąpienie objawów zależy od trucizny, dawki i danego psa. W wielu przypadkach pierwsze objawy pojawiają się już kilka minut po spożyciu trucizny. Jednak w przypadku spożycia np. trutki na szczury, pierwsze objawy pojawiają się dopiero po kilku dniach.

Następujące objawy mogą wystąpić w przypadku zatrucia psa:

• Typowe problemy żołądkowe i jelitowe
  Przykłady: nudności, zwiększone ślinienie, wymioty, biegunka, ból brzucha
• Zaburzenia układu ruchu (tzw. objawy neurologiczne)
  Przykłady: dreszcze, chwianie się, niestabilna postawa lub chód, skurcze mięśni, skurcze, paraliż
• Problemy z oddychaniem
  Przykłady: utrudnione oddychanie, duszności, szybkie lub bardzo spowolnione oddychanie
• Zaburzenia świadomości
  Przykłady: dezorientacja, pies nie reaguje, utrata przytomności, a w najcięższym przypadku: śpiączka
• Niepokój
  Przykłady: niepokój i pobudzenie mogą objawiać się ciągłym wstawaniem, kładzeniem się, chodzeniem
• Problemy z sercem i krążeniem
  Przykłady: kołatanie serca, zbyt wolne bicie serca, zaburzenia rytmu serca, osłabienie, zaburzenia krążenia, apatia
• Zmiany w oczach
  Przykłady: źrenice są znacznie rozszerzone lub zwężone, mogą też występować różnice w wielkości obu źrenic, zażółcenie białek oczu spowodowane żółtaczką
• Krwawienie, zaburzenia krzepliwości krwi
  Przykłady: krwawe wymioty, biegunka z krwią, krew w moczu, krwawienie z dziąseł, krwawienie pod skórą, które objawia się zaczerwienionymi plamami skórnymi, krwawienie z ran,  które nie może być zatrzymane
• Gorączka
• Wypadanie włosów
• Zmiany w błonie śluzowej jamy ustnej
  Przykład: niebiesko-szare zabarwienie skóry i błony śluzowej jamy ustnej

Jeśli pies jest już nieprzytomny, należy położyć go płasko na boku z głową odwróconą tak, aby wymiociny i ślina mogły wypłynąć z pyska.

Diagnoza

Jak rozpoznaje się zatrucie u psów?

W przypadku zatrucia u psa rozróżniamy trzy różne scenariusze: właściciel psa, widział, że pies zjadł, polizał lub połknął coś, czego nie powinien. Właściciel wie, co zjadł pies i może wziąć ze sobą próbkę toksycznej substancji, lub niestety nie wie, czym zatruł się jego pies. W przypadku trzeciego scenariusza właściciel nie widział, że pieś coś podejrzanego zjadł lub połknął, ale pies zaczyna wykazywać pierwsze podejrzane objawy. Jak najlepiej zareagować w przypadku zatrucia u psa?

Jesteś pewien, że twój pies właśnie połknął truciznę i wiesz, jaka to trucizna:

• Nagły przypadek: natychmiast udaj się do weterynarza!
  Jest to nagły przypadek, w którym czas decyduje o przeżyciu psa. Natychmiast zawieź psa do weterynarza. Uwaga: najlepiej wcześniej zadzwonić do weterynarza, aby był on na miejscu i mógł się przygotować.
• Weź ze sobą informacje o trującej substancji, zabezpiecz truciznę
  Wiedza, czym zatruł się pies, bardzo pomaga weterynarzowi w terapii i może uratować życie psa. Dlatego zabierz ze sobą informacje o truciźnie, jeśli masz do nich dostęp i zabezpiecz truciznę, jeśli to możliwe. Poza tym zawsze dobrze jest w miarę możliwości zabrać ze sobą próbkę trucizny, np. w torebce na odchody.
• Zapisz sobie, o której godzinie pies zjadł truciznę
  W przypadku zatrucia należy szybko reagować, aby jak najszybciej usunąć truciznę z organizmu i jak najszybciej leczyć objawy zatrucia, które mogą zagrażać życiu.

Nie zauważyłeś, żeby twój pies coś połknął. Jednak twój pies wykazuje podejrzane objawy zatrucia: 

• Nagły przypadek: natychmiast udaj się do weterynarza!
  Jest to nagły przypadek, w którym czas decyduje o przeżyciu psa. Natychmiast zawieź psa do weterynarza. Uwaga: najlepiej wcześniej zadzwonić do weterynarza, aby był on na miejscu i mógł się przygotować.

Zauważyłeś, że twój pies coś zjadł, ale nie wiesz co to było. Twój pies wykazuje pierwsze podejrzane objawy zatrucia:

• Nagły przypadek: natychmiast udaj się do weterynarza!
  Jest to nagły przypadek, w którym czas decyduje o przeżyciu psa. Natychmiast zawieź psa do weterynarza. Uwaga: najlepiej wcześniej zadzwonić do weterynarza, aby był on na miejscu i mógł się przygotować.

Zauważyłeś, że twój pies coś zjadł, ale nie wiesz co to było. Twój pies nie wykazuje objawów zatrucia:

• Jest to przypadek, w którym najtrudniej jest podjąć decyzję. Jest duże prawdopodobieństwo, że nie było to nic trującego, ale nie możemy mieć pewności. Jeśli jednak wiemy, że w okolicy zostały rozmieszczone trutki, lepiej na wszelki wypadek skonsultować się z weterynarzem.
• Lepiej w ciągu kilku godzin po spożyciu podejrzanej substancji nie zostawiać psa samego, tylko obserwować go na wypadek wystąpienia objawów. Jednak pewność może nam dać wyłącznie wizyta u weterynarza, który dokładnie zbada psa pod kątem objawów.

Wskazówka: Warto mieć zawsze pod ręką numery i adresy lekarzy weterynarii w swoim regionie

• Najlepiej jest zawsze mieć pod ręką numery alarmowe lekarzy weterynarii w swoim regionie i zapisać je w telefonie komórkowym lub zapisać w miejscu, w którym można je szybko znaleźć.
• Warto zawczasu dowiedzieć się, gdzie znajduje się pogotowie weterynaryjne, aby znać adres i mieć zapisany numer telefonu.
• Również przed wyjazdem na wakacje warto zrobić rozeznanie i mieć przygotowane dane kontaktowe lokalnych klinik weterynaryjnych.

Wskazówka: Naucz się rozpoznawać objawy chorób i zatruć u psów, zanim dojdzie do zagrożenia

• Kurs pierwszej pomocy dla psów pomaga rozpoznawać pierwsze oznaki choroby. Jest to pomocne w nagłych przypadkach, aby szybko ocenić sytuację.

Terapia i leczenie

Jak wygląda terapia i leczenie zatruć u psów?

Zatrucie jest nagłym przypadkiem, który może zagrażać życiu. W zależności od trucizny i dawki, czas reakcji decyduje o szansach na przeżycie! Dlatego w przypadku podejrzenia zatrucia należy zawsze natychmiast skonsultować się z lekarzem weterynarii lub pogotowiem weterynaryjnym. Szczególnie czas bezpośrednio po spożyciu jest decydujący, ponieważ weterynarz może odtruć zwierzę, zanim trucizna przejdzie z żołądka do krwi, a tym samym zapobiec najgorszemu scenariuszowi.

Podczas leczenia zatrucia, lekarz weterynarii będzie starał się usunąć truciznę z organizmu, jeśli jest to uzasadnione i możliwe. W przypadku niektórych trucizn i kwasów nie jest to jednak możliwe. Ponadto weterynarz będzie starał się złagodzić specyficzne objawy zatrucia. Ponieważ terapia często zależy od trucizny, możemy bardzo pomóc weterynarzowi, jeśli potrafimy mu powiedzieć, jaką substancją zatruł się nasz pies.

Jak można usunąć truciznę z organizmu, jeżeli doszło do zatrucia psa? Czy mogę coś zrobić samodzielnie?

Istnieją różne metody odprowadzania toksyn z organizmu. Jedną z nich jest podawanie węgla aktywnego (Carbo medicinalis), który wiąże truciznę w żołądku, a następnie jest z nią wydalany. Jeśli to możliwe, powinno to nastąpić w ciągu 2 godzin od spożycia trucizny, zanim trucizna dostanie się do krwiobiegu. Podawanie węgla aktywnego może być połączone z podaniem środka przeczyszczającego, zwłaszcza jeśli istnieje ryzyko zaparć. Istnieją już gotowe do użycia roztwory węgla aktywnego ze środkami przeczyszczającymi, takimi jak sorbitol.

Uwaga: Węgiel w formie tabletek jest znacznie mniej skuteczny. Dlatego lepiej wybrać roztwór węgla aktywnego, np. w formie syropu.

Wskazówka: węgiel aktywny w syropie powinien znajdować się w apteczce psa w domu i w podróży

Dobrze jest zawsze mieć w domu lub w apteczce podróżnej, np. podczas długich wędrówek lub za granicą, odpowiedni, gotowy do użycia węgiel aktywny w formie syropu dla psa. Jest to jedyny skuteczny środek do usuwania trucizny, który zawsze można zastosować samemu w ciągu pierwszych dwóch godzin po spożyciu trucizny, zanim dotrzemy do weterynarza. Najlepiej jest najpierw zadzwonić do weterynarza i po opisaniu swojego przypadku krótko omówić z nim podanie tego środka przed wizytą.

Weterynarz może również próbować usunąć toksynę z organizmu za pomocą różnych leków - poprzez wywołanie wymiotów lub biegunki. W przypadku niektórych trucizn pomocne są również leki moczopędne. Płukanie żołądka i jelit oraz lewatywy są innymi sposobami usuwania toksyn, ale są rzadziej stosowane u psów.

Czego nie należy robić w przypadku zatrucia psa:

• Nigdy nie należy samodzielnie próbować wywoływać wymiotów u psa. Nie jest to tak łatwe jak w przypadku ludzi i może być niebezpieczne w przypadku niektórych trucizn lub kwasów, gdy trucizna dostanie się do gardła i jamy ustnej.
• Nie należy stosować tzw. domowych sposobów na zatrucia, takich jak olej czy mleko, gdyż mogą one nawet przyspieszyć wchłanianie niektórych toksyn.
• Pozwól lekarzowi zdecydować, który środek jest najlepszy w tym konkretnym przypadku!

Co może zrobić weterynarz, aby złagodzić objawy zatrucia?

Dalsze leczenie zależy w dużej mierze od trucizny i dawki, którą spożył pies. Wiele trucizn wywołuje różne objawy, które weterynarz będzie leczyć, aby doprowadzić do stabilizacji stanu psa:

• Ustabilizowanie oddechu
  Na przykład poprzez utrzymywanie dróg oddechowych wolnych od śluzu i wymiocin albo zastosowanie respiratora
• Stabilizacja układu sercowo-naczyniowego
  Na przykład poprzez kroplówki (transfuzje krwi, elektrolity, osocze, itp.), leki, masaże serca
• Leki rozkurczowe
• Leki przeciwbólowe
• Leki chroniące wyściółkę żołądka
• Leki chroniące wątrobę
• Leki przeciw nudnościom

Co może zrobić weterynarz, jeśli mój pies połknął wabik z odłamkami szkła, gwoździami, igłami, żyletkami i podobnymi ostrymi ciałami obcymi?

Jeśli istnieje podejrzenie, że pies połknął przynętę z ostrymi ciałami obcymi (np. pułapkę w postaci kiełbasy nadzianej gwoźdźmi), często można to ustalić za pomocą zdjęcia rentgenowskiego u weterynarza. Leczenie psa zależy od różnych czynników, takich jak np. to, czy pies miał pusty czy pełny żołądek w momencie połknięcia ciała obcego.

Możliwym sposobem leczenia jest wykonanie gastroskopii. W szczęśliwych przypadkach możliwe jest również, że ciała obce zostaną ponownie wydalone bez urazu, ale musi to być bardzo dokładnie monitorowane. We wszystkich innych przypadkach pomocna jest tylko operacja usunięcia ciał obcych. Doprowadzenie psa do wymiotów nie jest oczywiście dobrym rozwiązaniem w tym przypadku, ponieważ pies może zranić się ciałami obcymi podczas wymiotowania.

Rokowanie

Jakie są rokowania w przypadku zatrucia psa? Czy mój pies wróci do zdrowia?

Rokowania przy zatruciu zawsze zależą od trucizny, dawki, czasu, jaki upłynął od spożycia trucizny do rozpoczęcia leczenia, a także od ogólnego stanu psa.

Dawka trucizny, która może stanowić zagrożenie dla życia psa zależy od trucizny. Jest ona zwykle określana jako "dawka śmiertelna" i wyrażana w gramach na kilogram masy ciała psa.

W przypadku śmiertelnej dla psa dawki silnej trucizny rokowania będą oczywiście niestety dużo gorsze niż w przypadku mniej silnej trucizny i małej dawki. Rokowania mogą być również korzystne, jeśli trucizna nie przedostała się jeszcze przez żołądek do krwiobiegu i weterynarz może jeszcze podjąć działania w celu skutecznego usunięcia trucizny z organizmu.

Zasadniczo zatrucie stanowi poważny stan zagrożenia i należy jak najszybciej udać się do weterynarza lub pogotowia weterynaryjnego. Liczy się każda minuta, aby uratować życie twojego psa!

Przyczyny i profilaktyka

Jak zapobiegać zatruciom u psa?

Każdy właściciel psa chce oczywiście uchronić swojego pupila przed zatruciem. Niestety nie jest łatwo zawsze mieć psa na oku i powstrzymać go od spożywania nieznanych substancji.

Każdy właściciel psa może jednak dowiedzieć się z wyprzedzeniem, które substancje są trujące dla psów i schować je w domu i ogrodzie poza jego zasięgiem. Szczególnie w przypadku szczeniąt, które biorą do pyska wszystko, co znajduje się w ich pobliżu, gryzą to, a nierzadko również połykają, należy zachować absolutną ostrożność!

Jak uchronić psa przed zatruciem w domu?

Oczywiście najlepiej by było, gdyby pies w ogóle nie brał do pyska substancji, których nie powinien lub przynajmniej wypluwał je natychmiast na komendę. Warto wyćwiczyć odpowiednie komendy w tym zakresie.

• Wytrenuj z psem komendę "zostaw"
  Komenda „zostaw” jest bardzo łatwa do wytrenowania u większości psów, ale wymaga czasu, by działać niezawodnie. Może nie udać się to w przypadku bardzo łakomych psów, ale zawsze warto spróbować!
• Naucz psa, żeby nigdy nie jadł niczego bez twojego pozwolenia

W domu i mieszkaniu

W domu i mieszkaniu można zapobiegać zatruciom u psa, przechowując niebezpieczne substancje w miejscach dla niego niedostępnych, np. w zamkniętych szafkach:

• Leki
  Uwaga: Leki, które wydają się nieszkodliwe dla ludzi, mogą być zabójcze dla psów, na przykład aspiryna, paracetamol, a nawet olejek z drzewa herbacianego! Dlatego NIGDY nie podawaj psu leków dla ludzi według własnego uznania i ZAWSZE trzymaj leki dobrze zamknięte przed psem.
• Nikotyna
  Popielniczki, niedopałki i paczki papierosów nie powinny znajdować się w pobliżu psów! Szczególnie szczenięta lubią połykać niedopałki i mogą ulec poważnemu zatruciu.
• Alkohol
  Alkohol to trucizna, która dla psów jest bezwzględnie tabu. W internecie raz po raz krążą rzekomo zabawne filmiki z upojonymi alkoholem zwierzętami domowymi. Nie jest to jednak "błahe wykroczenie" czy wybryk, gdyż może to skończyć się nawet śmiertelnym zatruciem! Niektóre psy nawet lubią alkohol, dlatego tym bardziej należy trzymać go poza ich zasięgiem.
• Narkotyki
  To co prawda oczywiste, że nie należy trzymać nielegalnych narkotyków w miejscu dostępnym dla psa, ale warto to jeszcze raz wyraźnie zaznaczyć.
• Środki czystości
  Wiele środków czystości i nasączone nimi ścierki są toksyczne dla psów i powinny być przechowywane w niedostępnych dla nich miejscach.
• Środki przeciw zamarzaniu, kwasy, farby, oleje, lakiery, terpentyna, benzyna, itp.
• Trujące rośliny pokojowe - Które rośliny doniczkowe są trujące dla psów?
  Tutaj znajdziesz listę trujących roślin domowych, które powinieneś usunąć z otoczenia psa lub przynajmniej umieścić poza jego zasięgiem.
• Trucizny i nawozy do roślin pokojowych
  
• Trujące jedzenie - Które produkty spożywcze są toksyczne dla mojego psa?
  Niestety istnieją artykuły spożywcze, które są jadalne dla ludzi, ale trujące dla psów. Poznaj potrawy i produkty, które są toksyczne dla psów.

Toksyczne zabawki - Na co zwrócić uwagę przy zakupie zabawki dla psa?

Dostępne na rynku zabawki mogą niestety również zawierać substancje toksyczne. Chociaż zwykle nie powodują one ostrego zatrucia, mogą zawierać substancje rakotwórcze, które mogą później wywołać chorobę u psa. Dlatego upewnij się, że kupujesz dla swojego psa tylko zabawki wykonane z naturalnych materiałów.  

Jak mogę uchronić psa przed zatruciem w ogrodzie lub na spacerze?

Szczególnie w ogrodzie, ale także w parkach i lasach lub na łąkach i polach mogą znajdować się substancje trujące dla psów. Oto lista możliwych zagrożeń: 

• Trutki na szczury i myszy
• Granulat na ślimaki
• Ściółka z kory
  Ściółka z kory może być toksyczna nie tylko z powodu toksycznych dodatków i nawozów, ale także z powodu składników roślinnych. Na przykład, ściółka z kory może być wykonana z dębów lub rododendronów, które same w sobie mogą być trujące dla psów. Uwaga: ściółka z kory może mieć bardzo różną jakość. Może np. zawierać obce substancje pochodzenia roślinnego, które nie pochodzą z kory, ale mogą być toksyczne dla psa.
• Trujące rośliny
  Niestety w ogrodach, parkach, na łąkach i w lasach występuje wiele roślin trujących. Przegląd roślin trujących znajduje się tutaj.
• Nawozy
  Wiele osób zapomina, że nawozy sztuczne, które są często stosowane do pielęgnacji trawników i roślin, mogą być toksyczne dla psów. Istnieją na szczęście również nawozy do trawników, które są bezpieczne dla psów.
  Wióry rogowe, które są często używane jako nawóz organiczny, mogą wydawać się bezpieczne, ale niestety są one również trujące dla psów!
• Zalecamy zachowanie ostrożności również na łąkach, polach uprawnych i ich obrzeżach: tam również mogą być stosowane nawozy sztuczne oraz pestycydy i herbicydy, które mogą okazać się niebezpieczne dla psa. Należy więc uważać, aby pies nie jadł trawy ani roślin w tym otoczeniu.
• Trucizny w ogrodzie
  Zaleca się ostrożność w przypadku wszystkich trucizn ogrodowych! Substancje trujące są często używane przeciwko tak zwanym szkodnikom, takim jak mrówki lub mszyce (pestycydy) lub przeciwko chwastom (herbicydy) i powinny być zawsze przechowywane w miejscu niedostępnym dla psa. Mając psa, lepiej nie używać w ogrodzie żadnych trucizn, zwłaszcza że często szkodzą one również pożytecznym owadom, takim jak pszczoły.
• Celowo rozkładane pułapki, które mają zaszkodzić psu
  
  • trutki (np. kawałki mięsa lub smakołyki zatrute trutką na szczury lub kwasem pruskim)
  • wabiki z gwoździami, igłami, tłuczonym szkłem
• Ukąszenia węży mogą zdarzyć się również w Polsce. Dlatego też nie należy pozwalać psom na poruszanie się wśród runa leśnego w miejscach, gdzie występują jadowite węże.

Trujące zagrożenia w stajni

• Róg z końskiego kopyta
  Róg końskiego kopyta może być kuszący dla psów i niestety bardzo szybko doprowadzić do zatrucia! Po wizycie kowala należy niezwłocznie usunąć pozostałe części rogu/wióry rogowe!
• Odrobaczanie koni
  Środki na odrobaczenie dla koni mogą być silnie trujące dla psów, dlatego trzeba je zawsze przechowywać poza ich zasięgiem.